EYT'nin açılımı emeklilikte yaşa takılanlar olmakla beraber 2023 yılında en çok merak edilen ve vatandaşların hak kayıplarının önüne geçmek için dikkatle incelenmesi gereken konu başlıklarının en üst sırasında yer alan bir konudur. Günümüzde bu şekilde bir problemin ortaya çıkmasının asıl sebebinin 1999 yılında yürürlükte olan Sosyal Sigortalar Kanununda yapılan değişiklikten ileri gelmektedir. Yapılan bu değişiklikle beraber 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanların emekliliği hak etme koşulları değişti. Bu yazımızda izah ettiğimiz konuya ilişkin merak edilenleri açıklayacağız.
8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalılık süresi ile prim günü
şartını tamamlayan çalışanlar emekli olabiliyordu. Fakat bu tarihten
sonra emekli olabilmek için ayrıca yaş şartı da getirildi. Sosyal
Sigortalar Kanununda yapılan değişiklik ile önceden istenen şartlara
bir yenisi de yaş şartı olarak eklendi. Bu şekilde 1999’da
yürürlükte olan Sosyal Sigortalar Kanunu’nda yapılan değişiklikle
emekli olma yaşı değişti. Bahsettiğimiz bu düzenleme yapılmadan önce
kadın çalışanlar 20 yıl, erkek çalışanlar ise 5000 prim günü ve 25
yıl çalışma karşılığında emekli olabiliyordu. Fakat yapılan
değişiklikle beraber bu şartlar yeterli olmayarak hem çalışanların
daha ileri bir yaşta hemde daha fazla prim ödeyerek emekli olma
durumu ortaya çıktı.
8 Eylül 1999 tarihinde 4447 sayılı Kanun ile birlikte kadınlarda
emeklilik yaşı 58, erkeklerde 60 oldu. 2008 yılına gelindiğinde ise
ilk kez sigortalı olarak işe başlayacaklar için 5510 sayılı Kanun
ile emeklilik yaşı 65’e yükseltildi. Yani artık 65 yaşına kadar
emeklilik için beklemek gerekecek.
EYT, sigorta başlangıç tarihi 8 Eylül 1999’dan önce olanları ve
emekli olmak için gereken prim günü ve sigortalılık süresi şartını
sağlamış olsa bile yaşı yeterli olmayanları (yaşından dolayı emekli
olamayanları) kapsar. Yani eğer çalışan 8 Eylül 1999 tarihinden önce
işe girmiş ve gerekli prim günü, sigortalılık süresini tamamlamış
ancak yaşının genç olması sebebiyle emekli olamayan kişiler için
uygulanabilen bir yasal düzenlemedir.
Genel itibari ile burada çıkan muhalefetin sebebi ise çalışanların
geçmiş düzenlemelere yönelik olarak yaş şartı olmadan emeklilik
haklarının tanınmasına dair bir talepleri bulunmaktadır.
8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 tarihleri arasında sigorta girişi
olan kadınlar 58 yaşını doldurma, 7000 gün prim ödeme şartıyla
emekli olabilir. Bir diğer alternatif ise 4500 gün prim ödemesi, 25
yılsigortalılık süresi ve 58 yaşını doldurmuş olmak şartı aranır.
1 Mayıs 2005 tarihinden sonra sigortalı olan kadınlar ise 7200 gün
sigorta prim ödemesi ve 58 yaşını doldurmuş olma şartını tamamlaması
durumunda emekli olabilir. 7200 iş günü prim ödemesinin 2035 yılının
sonuna kadar yapılması gerekir. Aksi takdirde çalışan kadın
emeklilik yaşı kademeli olarak artar ve kişinin emekli olması için
doldurması gereken yaş artar. Erken emeklilik yaşı kadınlar için
sigortalılık süresine ve prim gününe bağlı olarak değişebilir.
01.05.2008 tarihinden sonra sigortalı olarak çalışmaya başlayan
erkekler, 7200 prim günü ödeme yapma ve 60 yaşını doldurma
şartlarını birlikte sağlamaları durumunda emekli olabilir. Üstte
belirttiğimiz kadınlarda olduğu gibi 2035 yılının sonuna kadar 7200
prim günü ödemesinin tamamlanması gerekir.
Sigorta başlangıç tarihi 8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 tarihleri
arasında olan erkekler 60 yaşını doldurma ve 7200 gün prim ödeme
şartlarını yerine getirdikleri takdirde emekli olabilir. Ya da 60
yaşını doldurma, 4500 prim günü ödeme yapma ve 25 yıl sigortalılık
süresini tamamlama şartları ile emekli olabilirler.
Yukarıda da genel itibari ile izah ettiğimiz üzere EYT şartları
açıklanmış ancak bir başlık altında incelemek daha doğru olacaktır.
Bu şartla şöyledir;
-8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta kaydının bulunması,
-5000 günlük prim ödemesinin tamamlanması,
-Kadınlar için 20, erkekler için 25 yıl sigortalılık süresinin
dolması gerekir
Yukarıda izah ettiğimiz şartları sağlayanlar EYT'ye ilişkin
başvuruda bulunabilir.
01.03.2023 tarihinde EYT mecliste kabul edilerek yasalaştı. EYT’nin
Resmi Gazete’de yayınlanmasından sonra kurum aylık talebi
başvurularını alacak. EYT Resmi Gazete’de yayınlandı. 2023 Mart
ayında emeklilik başvurusunu yapan tüm EYT’liler 1 Nisan’dan
itibaren tüm hak edişlerini alacak. Maaşı bağlanan EYT’lilerin
emekli maaşı ödemesi erkenden yapılacak ve Ramazan Bayramı
ikramiyesi ile birlikte verilecek. Emekli maaşı ve bayram ikramiyesi
için ödeme takvimi açıklandı. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık
Sigortası Kanunu’na eklenen geçici maddeye göre 8 Eylül 1999 ve
öncesinde işe girenler düzenlemeden yararlanacak. Herhangi bir yaş
sınırının yer almadığı düzenlemede, prim günü ve sigortalılık süresi
şartlarını taşıyanların aylık alabileceği belirtildi.
Bu süreçte kişi kendi başvuru yapabileceği gibi hak edişi olmasına
rağmen EYT düzenlemesinden faydalanamayan çalışanların kendisi,
yasal temsilcisi yahut avukat aracılığı ile düzenlemeden faydalanmak
için hukuki yollara başvurması gerekebilir. Ankara'da faaliyet
gösteren Tuncer Avukatlık Bürosu olarak danışanlarımızı en uygun
şekilde yönlendirmek için faaliyetlerimiz devam etmektedir.
