Büyük bir göç coğrafyası içerisinde bulunan ülkemiz çeşitli ülke vatandaşlarının uğrak ülkesi haline gelmiş bir nevi kaçış ülkesi konumunda bulunmaktadır. Ancak yabancıların ülkeye giriş yapmalarının ardından ülkede ne şekilde kalacakları, ne kadar süre ile ülkede bulunabilecekleri, yasal bulunma süresinin aşılması halinde hangi yaptırımların yabancıya uygulanabileceği gibi konular 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile düzenlenmektedir. İlgili kanunda yine aynı şekilde yabancılar hakkında ne şekilde "sınır dışı edilme" ve "sınır dışı edilme kararına itiraz" ve "idari gözetim kararının" ne şekilde uygulanacağı da belirtilmektedir. Yabancılar hakkında verilen bu kararlar ilgili Valilik tarafından verilir. Bu kararlarda Valilik sınır dışı etme kararı verilen bazı yabancıların kaçma, kaybolma şüphesi bulunması yahut kamu güvenliğini ve kamu sağlığını tehlikeye atması durumuna binaen yabancı hakkında "idari gözetim kararı" verebilir. Eğer yabancı yahut vekili verilen bu kararın hukuka aykırı olduğu kanısında ise sulh ceza hakimliğine başvurmak suretiyle idari gözetim kararına itirazda bulunabilir. Yukarıda bahsettiğimiz kavramların tanımları ve başvurulabilecek hukuki yollar yazımızın devamında açıklanmıştır.
6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'nun 54.
Maddesinde kimler hakkında sınır dışı etme kararı verilebileceği
düzenlenmiştir. Kanunun ilgili maddesine göre sınır dışı edilecek
kişiler ülkenin kolluk güçleri tarafından yakalanmaları halinde,
yabancının durumu valiliğe bildirilerek haklarında karar verilmesi
durumu ortaya çıkar. Hakkında sınır dışı etme kararı verilen
yabancılar gerekli görülen hallerde idari gözetim altında tutulmak
üzere ülkede bulunan Valiliklere bağlı geri gönderme merkezlerine
sevk edilebilir. Sınır dışı etme kararı verilen kişilerden aşağıda
sayılacak şartları taşıyanlar idari gözetim yahut idari gözetime
alternatif yaptırımlar uygulanabilir. Bu şartlar;
-Kaçma ve kaybolma şüphesi bulunan yabancılar
-Yasal giriş yahut yasal çıkış kurallarına uymayanlar
-Pasaport vs. Resmi belgelerin sahte yada asılsız kullanan kişiler
-Makul sebeplerinin bulunmaması halinde Türkiye'den çıkması için
tanınan sürede Türkiye'den çıkmayan yabancılar
-Kamu güvenliği veya kamu sağlığını tehlikeye sokan kişiler
Hakkında valilik tarafından idari gözetim kararı yada idari gözetime
denk yaptırımlar uygulanabilir.
Hakkında idari gözetim kararı uygulanacak yabancılar kolluk
kuvvetlerince yakalandıktan 48 saat içerisinde Valiliğe bağlı Geri
Gönderme Merkezlerine nakledilirler. Belirtmiş olduğumuz bu Geri
Gönderme Merkezlerinde yabancının idari gözetim süresi 6 ayı
geçemez. Ancak bu idari gözetimin süresi çeşitli nedenlerle 6 ayla
sınırlı kalmak şartıyla uzatılabilir.
İdari gözetimin devam edip etmemesine ilişkin değerlendirme Valilik
tarafından her ay düzenli olarak değerlendirilir. Yabancıya ilişkin
kararın verilmesi halinde belirtmiş olduğumuz 30 günlük süre
beklenilmeden karar verilir. İdari gözetimin gerekliliğinin ortadan
kalkması durumunda idari gözetim kararı derhal kaldırılır. İdari
gözetimi kaldırılan yabancı için belirli bir adreste ikamet etme,
düzenli imza ile kontrolü sağlanma gibi farklı denetimler
uygulanabilir.
Yukarıda belirtmiş olduğumuz durumların düzenli ve detaylı takibinin
yapılarak hak kaybı yaşanmadan yabancının doğru bir hukuki destekle
süreci devam ettirmesi önem taşımaktadır. Bu sebeple Ankara ilinde
faaliyetlerini devam ettiren hukuk büromuz ile desteğe ihtiyaç duyan
yabancıların iletişime geçerek bilgi ve hukuki destek alması doğru
olacaktır.
Geri Gönderme Merkezleri ülkede idari gözetim altında bulunması
gereken yabancıların gözetim altında tutuldukları yerdir. Geri
Gönderme Merkezleri aşağıda sayacağımız hizmetleri sağlamaktadır.
-Yabancıya acil ve temel sağlık hizmetleri ücretsiz verilir.
-Yabancıya, yakınlarına; notere, yasal temsilciye, avukata erişme ve
görüşme olanağı sağlayarak çeşitli imkanlar tanır.
-Çocukların yüksek yararı gözetilerek aileler ayrı yerde
barındırılır.
-Çocukların eğitim hayatlarının devam etmesi adına Milli Eğitim
Bakanlığı tarafından gerekli tedbirler alınır.
6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'na göre idari
gözetim tedbirine alternatif yükümlülükler aşağıda belirttiğimiz
üzere;
-Teminat
-Elektronik izleme
-İmza ile bildirimde bulunma
-Temelli geri dönüş
-Geri Dönüş Danışmanlığı
-Belirli adreste ikamet etme
-Kamu yararına hizmette bulunma
Yabancı hakkında idari gözetime alternatif yükümlülüklerden bir yada
birkaçı uygulanabileceği gibi uygulanan bu tedbirler 24 ay süresini
geçemez.
İdari gözetime alternatif yükümlülüklerin uygulanması halinde yabancı, yasal temsilcisi yahut avukatı bu karara karşı Sulh Ceza Hakimliğine itirazda bulunabilir. Sulh Ceza Hakimliği tarafından ilgili değerlendirme 5 günlük süre içerisinde sonuçlandırılır. Sulh Ceza Hakimliği tarafından verilen karar kesindir.
Hakkında sınır dışı etme kararı verilen kimse kendi, yasal
temsilcisi yahut avukatı aracılığıyla idare mahkemesinde karara
karşı itirazda bulunabilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken
husus idari gözetim kararına karşı ayrı merciye sınır dışı edilme
kararına karşı ayrı bir hukuki merciye itiraz edileceğidir.
Yukarıda izah ettiğimiz tüm hususlar ilgililerini aydınlatmak amacı
ile tarafımızca kaleme alınmıştır. Ancak yargılamanın takibinin ve
ilgili itirazların profesyonel kişiler tarafından yapılması hak
kayıplarının önüne geçilmesi noktasında faydalı olacaktır.
